Madde Bağımlılığı Türleri Nelerdir? 7 Madde Bağımlılığı

Madde bağımlılığı hafife alınması gereken bir şey değildir. Alkol, reçeteli ilaç, diğer yasal ve yasa dışı maddeleri çok fazla veya yanlış kullanıldığında ortaya çıkar. Madde bağımlılığı ile mücadele eden birçok kişi, sağlıklı olmayan davranışlarını düzeltebilir. Öte yandan bağımlılık bir hastalıktır. Bu durumun kişiye zarar verdiğini bildiği halde kullanmayı bırakamayacağı anlamına gelir.

1-)Alkol Bağımlılığı

Alkolizm olarak da bilinen alkol bağımlılığı, herkesi etkileyebilen bir madde bağımlılığı türüdür. Psikolojik, genetik ve davranışsal faktörlerin tümü alkol bağımlılığı için risk faktörüdür. Alkol bağımlılığı, beyinde değişikliklere neden olabilir, bu nedenle bağımlı olan bir kişi eylemlerini kontrol edemeyebilir. Alkol bağımlılığı kendini çeşitli şekillerde gösterebilir. Eğer kişi, içmeye güveniyorsa ve uzun süre ayık kalamıyorsa alkol bağımlılığı vardır.

Alkol bağımlılığını tanımlamak zor olabilir. Diğer maddelere nazaran alkol, birçok kültürde yaygın olarak bulunur ve kabul edilir. Genellikle sosyal ortamların merkezinde alkol kullanımı bulunur, kutlamalar ve eğlence ile yakından bağlantılıdır. İçki içmek birçok insan için sosyal hayatın bir parçasıdır. Arada sırada birkaç içki içmeyi seven biriyle gerçek bir sorunu olan biri arasındaki farkı söylemek zor olabilir.

Bir madde bağımlılığı türü olan alkol bağımlılığının bazı belirtileri şunlardır:

• Alkol kullanımında artan miktar ve alkol sıklığı,
• Güne alkolle başlamak, uygunsuz yer ve zamanlarda alkol kullanmak,
• Alkol olan ortamlarda olmak istemek.
• Arkadaşlıklardaki değişiklikler; alkol bağımlılığı olan biri, aynı zamanda çok içki içen arkadaşlar seçebilir,
• Sevdiklerinizle temastan kaçınmak,
• Alkolü saklamak veya içerken saklanmak,
• Günlük yaşamda işlev görmek için alkolden destek almak,
• Artan uyuşukluk, depresyon veya diğer duygusal sorunlar,
• İş kaybı gibi profesyonel sorunlar,

Alkol bağımlılığı olan bir kişi erken teşhis edilip erken destek alırsa, bağımlılığın önemli sonuçlarından kaçınabilir.

2-)Kokain Bağımlılığı

Kokain, son derece bağımlılık yapan bir uyuşturucu maddedir. Ancak bağımlılığı tanımlamak zor olabilir. Kokain kullanımına ihtiyaç duymak ve onunla birlikte gelen zararları görmezden gelmek, bağımlılığın belirtileridir. Sık sık kokain kullanan biri ona bağımlı hale gelir, bu da normal hissetmek için kokaine sahip olması gerektiği anlamına gelir. Ancak kokain bağımlısı olmak için sadece her gün kokain almak gerekmez. Genetik yatkınlık, genç yaşta yaşanan travma, zihinsel sağlık sorunları ve kullanıcının bireysel biyolojik yapısı, madde bağımlılığına ve potansiyel bağımlılığın başlamasına katkıda bulunabilir.

Fiziksel bağımlılığa göre, psikolojik bağımlılığın üstesinden gelmek daha zordur. Kokain bağımlılığı olan birini, kokainden uzaklaştırmak oldukça zor olabilir. Bunun nedeni, Kokainin beyindeki dopamin seviyesini anormal şekilde artırması ve sonunda beyin ödül sistemini yeniden programlamasıdır. Kokain bağımlılığı probleminden kurtulmak için uzmandan yardım alınmalıdır.

Kokain vücudu zamanla olumsuz etkiler ve ciddi uzun vadeli etkiler bırakabilir. Diğer kalıcı etkilerin yanı sıra beyin hücreleri, sinir hücreleri ve proteinlerde genetik değişikliklere neden olabilir.

Kokain bağımlılığı ile meydana gelen diğer etkiler şunlardır:

• Konuşkanlık,
• Heyecanlanmak,
• Uyanıklık,
• Endişe,
• Aşırı güven.

İnsanların kokaini nasıl kullandıkları da etkisinin gücünü ve süresini değiştirir. Çoğu kokain kullanıcısı, istenen etkileri sürdürmek için sık sık doz alacaktır. Kokain kullanımında en yaygın ölüm nedeni, inme veya kalp durmasıdır.

3-)Eroin Bağımlılığı

Eroin bağımlılığı, diğer maddelere göre madde bağımlılığı riski çok yüksektir ve eroin bağımlılığı olan birinin kurtulması da zordur. Tek seferde bile bağımlılık yapma riski çok fazladır.

Eroin, vücutta morfin etkisi göstermektedir. Kullanmayı bıraktıktan birkaç saat sonra yoksunluk belirtileri ortaya çıkabilir. Yoksunluk semptomları, son eroin dozundan 48 ila 72 saat sonra zirve yapar ve yaklaşık bir hafta sonra azalır. Yoksunluk belirtileri arasında huzursuzluk, uykusuzluk, uyuşturucuya aşerme, ishal, kas ve kemik ağrısı, tüylerin diken diken olduğu soğuk basması ve bacak hareketleri sayılabilir. Bu zamanda, halsizlik ve depresyon belirgindir ve bulantı ve kusma yaygındır. Bununla birlikte, bazı kronik bağımlılar, aylar hatta yıllar boyunca kalıcı yoksunluk belirtileri göstermiştir. Uzun süreli eroin kullanımı ayrıca yaralı damarlar, kan damarlarının bakteriyel enfeksiyonları, karaciğer ve böbrek hastalıkları ve akciğer komplikasyonları gibi ciddi tıbbi sonuçlara da sahiptir.

4-)Yaygın Bir Madde Bağımlılığı-Extacy Bağımlılığı

Ekstazi, ruh halini değiştiren sentetik bir ilaçtır. ekstazi kullanan bir kişi, tek bir doz aldıktan 45 dakika içinde sarhoş edici etkilerini yaşayabilir. Ayrıca beyindeki seretoninin tamamını salgılatarak gelişmiş bir refah duygusu, duygusal sıcaklık, başkalarına karşı empati duyma gibi hisler verir. ekstazi alımından sonra adrenalinde ani boşalma, sonrasında enerji ve daha sonrada sakinleşme başlar. Bunun yanında bir sürü akut olumsuz sağlık etkisine de neden olabilir ve yaşamı tehdit edebilir. Örneğin, öldürücü olabilecek vücut sıcaklığının artışı, ya da kalbi strese sokabilir, kalp atış hızını ve kan basıncını yükseltebilir ve böbreklere zarar verebilir. Beyindeki belirli nöronlara da zarar verebilir.

Ekstazi, genelde bağımlılık eğilimi olan kişilerde sık kullanıma rastlanır. Kullanıcılar genelde hissettikleri acının üstesinden gelebilmek için bir kaçış yolu olarak görmekteler ama bunun yerine acıyla yüzleşip, iyileştirmeye çalışmalılar.

Araştırmalar, Ekstazi’nin bağımlılık yapıcı olup olmadığını kesin olarak yanıtlamadı, ancak diğer madde bağımlılığı sebepleri gibi fiziksel veya psikolojik sonuçlara rağmen devam eden kişilerde bağımlılık olduğunu göstermiştir. Bazı uzmanlara göre, reçeteli antidepresanlar ne kadar bağımlılık yapıyorsa ekstazi’nin bağımlılık riski de antidepresanlar kadardır.

Ekstazi bağımlılığı olan bazı insanlarda aşağıda ki yoksunluk belirtileri görülmektedir:

• Tükenmişlik,
• İştah kaybı,
• Depresyon,
• Odaklanmada zorluk,
• Uyku bozuklukları,
• Kalp hastalığı,

Extacy bağımlılığı için özel bir medikal yardım yoktur. Davranışsal terapinin faydalı olduğu görülmüştür. Kişiye özel bir planla disiplinli bir şekilde ilerlenmelidir. Bilim adamlarına göre extacy bağımlılığı olan kişilerin bağımlılıktan kurtulmaları için daha fazla araştırılma yapılmalıdır. Ayrıca, uyuşturucu önleme programlarının kullanılması, ergenler ve genç yetişkinler arasında extacy’nin kullanımını azaltmak için umut verici bir yaklaşım olabilir.

5-)Esrar Bağımlılığı

Esrar içildiğinde, THC akciğerlerden hızla kan dolaşımına geçer ve bu madde esrarı beyne ve vücuttaki diğer organlara taşır. THC, yiyecek veya içecek yoluyla alındığında daha yavaş emilir. THC’nin nasıl yutulduğuna bakılmaksızın, madde özellikle beyin hücresinin kannabinoid reseptörleri üzerinde etki eder.

Esrar bağımlılığı olan kullanıcılar, kullanmayan akranlarına kıyasla daha düşük yaşam doyumu, daha kötü zihinsel ve fiziksel sağlık, daha fazla ilişki sorunu ve daha az akademik veya kariyer başarısı bildirme eğilimindedir.

Esrar, endokannabinoid sistemi aşırı aktive ederek, aşağıda ki etkilere neden olur:

• Ruh hali ve algılarda değişim.
• Koordinasyonda bozulma.
• Düşünme ve problem çözmede zorluk.
• İştah azalması.
• Beyinsel fonksiyonlarda sorunlar oluştuğu gözlemlenmiştir: Öğrenme güçlüğü, konsantrasyon bozukluğu, dikkat eksikliği ve hafıza problemleri.
• Doğurganlığı etkiler.
• Depresyon ve psikozun oluşumunu ve ilerlemesini tetikler.
• Solunum yollarında problemler.
• Kanser riski.

Esrar bağımlılığı etkileri kişiye göre değişir. Bazı kullanıcılarda aşırı gülme gözlemlenirken, bazılarında ise aşırı korku, panik ve endişe gözlemlenebilir. Etkisi geçtikten sonra uyku hali, bitkinlik ve huzursuzluk görülür.

Esrar kullanımı, bağımlılık yapmaz düşüncesiyle yaygınlaşmaktadır. Fakat hem fiziksel hem de psikolojik bağımlılık riski vardır. Psikolojik bağımlılık, fiziksel bağımlılığa göre daha uzun sürer ve tekrar kullanıma başlamayı tetikler.

Uzmanlardan yardım alıp esrar bağımlılığı problemi çözülebilir.

6-)Bonzai Bağımlılığı

Bonzai’nin bağımlılık yapmasına en büyük sebep dopamin hormonunun salgılanmasını sağlar ve kişiye haz verir. Ayrıca kullanıcıda ağrı duyusu azalır, hareketlerinde yavaşlama olur ve ifade de donuklaşma olur. Bonzai’nin etkileri dolayısıyla esrara benzer ve metabolizmayı tahrip eder. Sentetik bir uyuşturucudur. Son derece bağımlılık etkisi vardır. Madde’nin kişiye verdiği fiziksel veya kalıcı psikolojik etkilere rağmen kişi yine de kullanmaya devam ediyorsa bonzai yani madde bağımlılığı vardır denebilir.

Fakat ilerleyen zamanlarda, sürekli kullanma isteği ve bunu aklından çıkaramama gibi belirtiler ortaya çıkmaya başlar. “Tek sefer kullanacağım” gibi kullanıcının kendine verdiği sözler, bağımlılık belirtileridir.

Bonzai kişiye sakinlik ve yatıştırıcı etkiler verir. Belli bir süre sonra bunun yeterli olmadığına karar verilir ve daha fazla dozla devam edilir. Bağımlılığa teslim olunduğunda, kullanıcıda fiziksel olarak meydana gelen bazı değişim belirtileri diğer insanlar tarafından fark edilmeye başlanır.

Bonzai bağımlılığı probleminden disiplinli ve planlı bir şekilde destek alarak kurtulabilirsiniz. Bu dönem uzun sürmektedir. Bonzai bağımlılığı bırakma sürecinde ilk önce, kişi maddeden uzaklaştırılmalıdır. Daha sonra yoksunluk aşamasının atlatılması için gerekli destekler verilir.

Bu dönemde bonzai bağımlılığı ile mücadele eden kişiye aile desteği çok önemlidir. Ailenin hangi tutum ve davranışlarında kullanıma eğilim başlıyor bunlar tespit edilip düzeltilmeli.

Sakın ertelemeyin ve mutlaka yardım alın. Ertelemek felakete sürükler. Eğer bonzai bağımlılığı devam ederse, araştırmalar kullanıcının 5 yıl kadar yaşadığını gösteriyor.

7-)Farklı Tip Bir Madde Bağımlığı-Lsd Bağımlılığı

Lsd de madde bağımlılığı türlerinden olan halüsinojen bir uyuşturucu bir maddedir. Etkileri kullanıcının o anki ruh haline bağlıdır. Kullanıcının algılarında değişim gözlenir. Uygunsuz davranışlara sebep olabilir. Lsd’nin bağımlılık yapmayan bir ilaç olduğu düşünülse de kullanıcılar deneyimledikleri seslere görüntülere bağımlı hale gelebilir. Bunun için Lsd’yi bir kere bile deneyimlemeleri yeter. Lsd maddesi, tablet olarak, damla halinde veya kurutma kâğıdı ile ağız yoluyla alınır, daha sonra emilir ve yutulur. Her birey Lsd maddesine farklı şekillerde tepki verir. Çok fazla Lsd maddesi kullanmak, ayrışma ve yabancılaşma duygularına sebep olur.

Lsd maddesi ayrıca birçok psikolojik rahatsızlığın tedavisinde de kullanılmış, anksiyete ve depresyon problemlerini aşmada başarı sağlamıştır. Lsd, herkesi farklı şekillerde etkiler. Bazı durumlarda ciddi fiziksel ve psikolojik etkiler meydana gelebilir. Kullanıcının bilinç ve algısında derin değişikliklere neden olur. Lsd’nin etkisi tipik olarak 8-10 saat kadar sürer. Ancak kullanıcı fazla doz alırsa çıldırabilir.

Lsd bağımlılığı’nın en yaygın yan etkileri şunlardır:

• Duyusal geliştirme
• Sanrılar
• Terleme
• Yabancılaşma
• Ağız kuruluğu
• Görsel halüsinasyonlar
• Titreme
• Çevreyle arada olan kopukluk
• Anksiyete
• Panik ataklar
• Depresyon

Bir süre sonra, Lsd’ye tolerans yani artık kullanılan dozun yetersiz gelmesi gelişir. Üç gün üst üste aynı doz alınırsa üçüncü gün artık aynı etkiyi göstermez ve daha fazla doz almaya başlanır.

Lsd kullanan birine yaklaşım çok önemlidir. Kullanıcı, aşırı korku ve panik yaşayabilir. Bu sırada kullanıcıya destek vermek, bu durumun uyuşturucudan kaynaklı olduğunu ve geçici olduğu konusunda kişiye güven vermek çok önemlidir. Bu problemden ilaçsız bir şekilde kurtulmak için uluslararası Narconon programının ülkemizdeki tek uygulayıcısı olan Kurtuluş Vakfı Narconon ilaçsız eğitim ve rehberlik programına  ön başvuru yapın.